De balalaika, met zijn karakteristieke driehoekige of ovale lichaam en drie tot zes snaren, is een van de belangrijkste instrumenten in de Russische en Wit-Russische volksmuziek. Dit snaarinstrument is beroemd om zijn karakteristieke speeltechnieken, met name het ratelen en de tremolo, waarbij alle snaren tegelijkertijd met de wijsvinger worden aangeslagen.
Naam en oorsprong
Er zijn verschillende theorieën over de oorsprong van de naam "balalaika". Volgens een theorie van A. N. Chudinov (in zijn "Woordenboek van vreemde woorden die de Russische taal zijn binnengedrongen", 1910) en A. D. Mikhelson zou het woord Turkse wortels kunnen hebben.
Het zou afgeleid kunnen zijn van "bala" (kind, kind), hoewel de fonetische structuur een Turkse ontlening in de hand werkt: klinkerharmonie, een herhaling van dezelfde klinker die typisch is voor het Russisch in woorden als "schoen", "balada" of "balagan".
Een andere theorie gaat uit van een Proto-Slavische oorsprong van de naam. De woordstam "balalaika" of "balabayka" heeft lang de interesse gewekt van onderzoekers. Ze vermoeden een verband met Russische termen als "balakat'", "balabonin", "balabolil", "balagurir", die allemaal te maken hebben met zinloos gepraat of onbeduidend geklets.
Deze associaties geven de essentie weer van de balalaika als een instrument van lichtheid en plezier, dat meer dient voor luchtig vermaak dan voor serieuze muzikale prestaties. Deze interpretatie van de balalaika weerspiegelt haar rol als een volksinstrument dat diep geworteld is in de Russische cultuur en waarvan de klanken de vreugde en luchthartigheid van het leven weerspiegelen.
Andere artikelen:
- Theremin: Uitleg, geschiedenis en aankoopadviezen
- De 13 beste elektrische gitaren
- De 10 beste elektrische bassen in vergelijking
Geschiedenis
De oorsprong van de balalaika is mysterieus, maar men denkt dat dit instrument tegen het einde van de 17e eeuw is uitgevonden. Oorspronkelijk was de balalaika een lang, twee- of driesnarig instrument van 27 cm lang en 18 cm breed met een hals die vier keer zo lang was.
De moderne vorm van de balalaika hebben we te danken aan de musicus en pedagoog Vasily Andreyev en de ambachtslieden V. V. Ivanov, F. S. Paserbsky, S. I. Nalimov en anderen. Nalimov en anderen. In 1883 begonnen ze het instrument te perfectioneren, waarbij Andrejev voorstelde om de balalaika te maken met een vurenhouten bovenblad en een beukenhouten rug en om de lengte in te korten tot 600-700 mm.
Deze herziene balalaika, die door F. Paserbsky en zijn familie werd geproduceerd in verschillende maten - piccolo, prima, alt, tenor, bas, contrabas - werd de hoeksteen van het Russische volksorkest.
De balalaika ontwikkelde zich tot een veelzijdig instrument dat werd gebruikt als solo-, concert-, ensemble- en orkestinstrument. Andrejev richtte in 1887 de eerste kring van balalaika-enthousiastelingen op. Het jaar daarop gaf deze kring zijn eerste concert in Sint-Petersburg, wat wordt beschouwd als de geboorte van het Russische volksinstrumentenorkest.
De eerste gedocumenteerde vermelding van de balalaika dateert uit 1688, toen een verslag van de Streletsky Prikaz aan de Malorossiysky Prikaz vermeldde hoe een boer en zijn zoon in Moskou opzien baarden met een balalaika. Een andere vermelding is te vinden in een verslag over een vechtpartij in 1700. In 1714 speelden de narren balalaika's tijdens de viering van het narrenhuwelijk van N. M. Zotov in St. Petersburg, wat hun populariteit benadrukt.
In 1719 wordt de balalaika genoemd in een document van het Alexander Svirsky-klooster, waarin de werknemers worden berispt voor hun ongepaste gedrag, waaronder het spelen van balalaika's. Deze en andere instrumenten werden in beslag genomen en publiekelijk vernietigd. Deze en andere instrumenten werden in beslag genomen en publiekelijk vernietigd.
Interessant is dat Peter I naar verluidt al sinds zijn jeugd het geluid van de balalaika kende. Aan het einde van de 18e eeuw vond het instrument zijn weg naar de hoge literatuur, bijvoorbeeld in het gedicht "Elysei" van V. I. Majkov uit 1771.
De balalaika dook ook op in de Oekraïense cultuur, voor het eerst vermeld in dagboekaantekeningen uit het begin van de 18e eeuw. In die tijd werd het vaak gebouwd met twee snaren, zoals beschreven door Nikolai Gogol in "Dode Zielen". Het instrument onderging in de loop der jaren verschillende aanpassingen, waaronder varianten met vier snaren, maar Vladimir Dahl maakte in de jaren 1860 nog steeds melding van modellen met twee of drie snaren.
Deze historische reflectie laat zien dat de balalaika niet zomaar een instrument is, maar een symbool van de Russische cultuur en geschiedenis dat door de eeuwen heen is geëvolueerd en aangepast om zijn kenmerkende geluid en karakter te behouden.
Bouw
Oorspronkelijk wijdverspreid in Russische dorpen als een twee- of driesnarig instrument met een driehoekig of ovaal lichaam en een lange, licht achterovergebogen, spadevormige kop, varieerde de totale lengte van het instrument tussen 60 en 70 cm. Sommige onderzoekers vermoeden dat het lichaam van de balalaika oorspronkelijk rond was, wat wijst op een nog oudere traditie.
De ontwikkeling van de balalaika nam een beslissende wending aan het einde van de 19e eeuw, toen F. S. Paserbsky balalaika's in drie verschillende maten begon te bouwen. De moderne Russische balalaika varieert van de prima balalaika met een lengte van 60-70 cm tot de indrukwekkende contrabas balalaika, die tot 1,7 meter lang is. Het driehoekige (soms ovale) lichaam is licht gebogen en bestaat uit verschillende segmenten (5-7).
De toetskop is karakteristiek naar achteren gebogen. Terwijl de snaren in de 18e eeuw nog van darm waren, zijn ze tegenwoordig vaak van metaal en in moderne balalaika's vaak van nylon of koolstofvezel. Er zitten 16-31 metalen frets op de toets van een moderne balalaika, een aanzienlijke toename vergeleken met de 5-7 frets van de 19e eeuw.
De Oekraïense versie van de balalaika, die bekend staat om zijn vier- of zessnarige versie, kent nog meer creatieve aanpassingen. Op de viersnarige balalaika is de eerste snaar dubbel, terwijl op de zessnarige alle snaren gepaard zijn, meestal in kwarten. Een speciale vorm van de viersnarige balalaika, die in de 19e eeuw werd gebruikt in de provincie Poltava, werd gekenmerkt door een kwint-vierde stemming.
Deze ontwikkelingen weerspiegelen de culturele diversiteit en diepgaande veranderingen die de balalaika in de loop der tijd heeft ondergaan en benadrukken de rol van dit veelzijdige en populaire instrument in de Russische en Oekraïense muziektraditie.
Hoe klinkt een balalaika?
Het geluid van de balalaika is onmiskenbaar en karakteristiek. Het kan als volgt worden beschreven:
- Helder, duidelijk geluid: De balalaika produceert een helder, duidelijk geluid dat vaak wordt omschreven als levendig en doordringend. Dit geldt vooral voor hogere modellen zoals de Prima balalaika.
- Resonantie en volume: Door de constructie - vooral het driehoekige lichaam - heeft de balalaika een goede resonantie. Het geluid kan variëren van delicaat en zacht tot krachtig en volumineus, afhankelijk van de grootte van het instrument en de speelstijl.
- Unieke speeltechnieken: Karakteristieke speeltechnieken zoals de tremolo (snel aanslaan van de snaren met de wijsvinger) geven de balalaika een levendig en ritmisch geluid. Dit wordt vaak gebruikt in traditionele Russische muziek.
Maar het beste is natuurlijk om de balalaika live te horen. Hier is een geweldige video waarin je alle geluidsaspecten van de balalaika kunt horen:
Door de video te laden, accepteer je het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Strijkers stemmen: van traditionele diversiteit tot academische standaardisatie
De stemming van de balalaika is in de loop van haar geschiedenis aanzienlijk veranderd. Voordat Vasily Andreyev de balalaika aan het eind van de 19e eeuw ontwikkelde tot een concertinstrument, bestond er geen vaste, algemeen erkende stemming. Elke muzikant stemde zijn instrument individueel, afhankelijk van zijn speelstijl, de kenmerken van de gespeelde muziek en lokale tradities.
De stemming die Andreyev introduceerde - twee snaren op de toon "E" en een snaar een kwart hoger op de toon "A" (beide in het eerste octaaf) - werd veel gebruikt door balalaika concertspelers en werd bekend als de "academische" stemming. Een andere stemming, de zogenaamde "populaire" stemming, plaatst de eerste snaar op G, de tweede op E en de derde op C, gebaseerd op de majeur drieklank van C.
Deze stemming maakt het makkelijker om akkoorden te spelen, maar heeft als nadeel dat het moeilijker is om op open snaren te spelen. Er zijn ook talloze regionale stemtradities, waaronder wel twee dozijn zeldzame lokale varianten.
De standaardstemming van de balalaika prima is kwart unisono: de toonreeks EEA, met intervallen van pure prima en quarta, begint bij E van het eerste octaaf. De balalaika secunda is een kwint lager gestemd dan de balalaika prima en de balalaika alt een octaaf lager. Het bereik van de balalaika prima met 24 frets beslaat twee volledige octaven en vijf halve tonen: van E in het eerste octaaf tot A in het derde octaaf.
Een andere stemvariant, de tertzian, is gebaseerd op de grote drieklank (CEG of DF#A), terwijl de bas- en contrabasbalalaika meestal een zuivere vierde snaar (EAD) hebben, vergelijkbaar met de stemming van de driesnarige domra. Het bereik van de basbalalaika met 15 frets beslaat twee volledige octaven en een halve toon: van E in het grote octaaf tot F in het eerste octaaf.
Deze verscheidenheid aan stemmingen benadrukt de flexibiliteit en het aanpassingsvermogen van de balalaika, waardoor deze een breed spectrum aan muzikale stijlen en tradities kan bestrijken.
De balalaika stemmen - zo doe je dat
Controleer eerst de juiste positie van de standaard op het dek: Dezelfde lege snaar en een snaar geklemd op de XII fret moeten een octaaf uit elkaar klinken. Als de klank bij de XII. Als de klank lager is bij fret XII, wordt de standaard naar de toets verplaatst (waardoor het werkende deel van de snaar korter wordt), als hij hoger is - omgekeerd. Alle drie de snaren worden op deze manier gecontroleerd.
De eerste snaar van de prima balalaika is de referentiesnaar vanwaar de stemming naar de vierde snaar in unisono begint. Hij is gestemd volgens de A-stemming van de piano of accordeon. De tweede snaar wordt gestemd door een perfecte kwart te vormen met de eerste snaar. Omdat dit interval 5 halve tonen omvat, wordt de tweede snaar op de 5e fret geklemd en unisono gestemd met de eerste snaar. De derde snaar is unisono gestemd met de tweede snaar.
Balalaika varianten
In het moderne orkest van Russische volksinstrumenten worden vijf soorten balalaika's gebruikt: prima, secunda, alt, bas en contrabas. Hiervan is alleen de prima een solo-instrument, terwijl de anderen een puur orkestrale functie hebben: De secunda en alt realiseren de akkoordbegeleiding, terwijl de bas en contrabas de basfunctie op zich nemen.
De alt- en contrabasbalalaika's klinken een octaaf lager dan de notatie die op de bladmuziek staat.
| Balalaika | De snaren stemmen | Toepassingsgebied | Lengte (mm) | Speelstijl |
|---|---|---|---|---|
| Prim (balalaika voor concerten) | e1, e1, a1 | e1 naar e4 | 675-685 | Wijsvinger |
| Secunda | a, a, d1 | a tot f2 | 745-765 | Duim, wijsvinger |
| Alto | e, e, a | e naar c2 | 800-820 | Duim, wijsvinger |
| bass | E, A, d | E naar gis | 1120-1160 | Plectrum |
| Contrabas, Subcontrabas | E1, A1, D | E1 naar b | 1600-1700 | Plectrum |
Cultureel belang
De balalaika is diep geworteld in de Russische cultuur en werd rond de eeuwwisseling van de 18e eeuw een integraal onderdeel van de folklore. Zijn aanwezigheid in de literatuur is gedocumenteerd sinds de jaren 1770, toen het verscheen in de werken van Russische dichters als V. I. Majkov, A. O. Ablesimov en G. R. Derzhavin. Ablesimov en G. R. Derzhavin. Aan het einde van de 19e eeuw veranderde het imago van een puur muziekinstrument in een symbool van de Russische natie.
Balalaika spelen was vooral wijdverspreid onder de Skomorochs (Russische reizende muzikanten) en de herders, omdat zij vaak meer vrije tijd hadden. De boeren daarentegen stonden meestal onverschillig of zelfs vijandig tegenover de muziek: Uitspraken als "De balalaika speelt niet, hij ruïneert" of "De balalaika hudok heeft het hele huis geruïneerd" weerspiegelen deze houding.
Niettemin waren de boeren in rustige tijden dol op de balalaika. Ze investeerden vaak aanzienlijke bedragen in het instrument, zoals het citaat "Als God het wil, zal de vader de boerderij verkopen en een balalaika kopen" uit de "Afbeeldingen van Russische Volkschoreografie" van K. Ya. Goleizovsky. Over een getalenteerde balalaika-speler werd gezegd: "Onze Semjon is geboren met een balalaika".
De balalaika was niet alleen een muziekinstrument, maar ook een centraal element in raadsels, kinderrijmpjes en volksliedjes. Het inspireerde zinnen en raadsels die zijn vorm en timbre weerspiegelden en speelde een rol in spelletjes waarbij kinderen een leider kozen. De woorden "tsintsy-bryntsy" imiteerden het geluid van een balalaika, waarbij "bryntsy" verwees naar het bespelen van de snaren.
Het belang van de balalaika voor de Russische liedtraditie moet in het bijzonder worden benadrukt. Het leverde een belangrijke bijdrage aan het vormen van de melodieën en het consolideren van de traditie. Het zingen van volksliedjes op de balalaika, die de dichter I. Kobtsev liefkozend een "driesnarige bel" noemde, was een van de populairste vormen van volksmuziek. De balalaika weerspiegelt dus niet alleen de muzikale, maar ook de culturele en emotionele diepgang van het Russische volk.
Wijdverspreid gebruik wereldwijd
De balalaika, ooit een symbool van de Russische volksmuziek, heeft zich ontwikkeld tot een veelgebruikt muziekinstrument in het academisch onderwijs. In Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne en Kazachstan is het nu een integraal onderdeel van de muziekschoollessen.
De duur van balalaikalessen varieert afhankelijk van de onderwijsinstelling en de leeftijd van de studenten. Op muziekscholen voor kinderen duurt de opleiding meestal 5 tot 7 jaar. Op middelbare scholen wordt het instrument 4 jaar onderwezen en op universiteiten 4 tot 5 jaar.
Het repertoire dat studenten leren is gevarieerd en omvat arrangementen van volksliedjes, klassieke werken en originele composities. Door dit aanbod leren studenten niet alleen de technische vaardigheden die nodig zijn om het instrument te bespelen, maar ontwikkelen ze ook een diepgaand begrip van de culturele betekenis en de historische ontwikkeling van de balalaika.
Deze institutionele erkenning en integratie van de balalaika in het muziekonderwijs benadrukt het voortdurende belang ervan in de hedendaagse muziekscène en bewaart tegelijkertijd haar rijke traditie als een essentieel element van de muzikale cultuur van deze landen.
Dutch 
German 
English 
French 
Spanish 
Portuguese