In de muziektheorie beschrijven intervallen de intervallen tussen de toonhoogtes van twee noten. In Westerse muziek zijn er in totaal 12 verschillende noten binnen een octaaf, dus er zijn 12 basistypen muzikale intervallen. Elke noot heeft dezelfde afstand tot de volgende twee, en dit wordt gemeten in halve tonen of centen.
Een halve toon is precies 100 cent - op de piano is een stap van een halve toon de afstand tussen een witte toets en een zwarte toets direct ernaast, of de afstand tussen B en C of E en F. Op de gitaar komt elke fret overeen met een stap van een halve toon.
Waarom zijn muzikale intervallen zo belangrijk?
Elk interval heeft zijn eigen geluid en effect. Melodieën zijn uiteindelijk opgebouwd uit intervallen, dus de keuze van de intervallen heeft een zeer grote invloed op het eindresultaat.
Als ik melodieën componeer met alleen perfecte kwinten en tertsen, is de melodie mooi, romantisch of nostalgisch. Maar als ik tritonale intervallen gebruik, klinkt mijn melodie plotseling griezelig en beangstigend.
Afhankelijk van welke intervallen ik kies voor mijn melodie en hoe ik ze combineer, zal het een compleet andere stemming en effect hebben.
Maar niet alleen melodieën bestaan uit intervallen, maar ook akkoorden! Het enige verschil is dat bij melodieën de muzikale intervallen na elkaar worden gespeeld (melodische intervallen), terwijl ze bij akkoorden tegelijkertijd worden gespeeld (harmonische intervallen).
Nogmaals, afhankelijk van welke combinatie van intervallen je kiest, heeft het akkoord een heel ander effect. Een majeur akkoord, een van de vrolijkste akkoorden van allemaal, bestaat uit een grote terts en een kwint, beide zeer heldere en vrolijke intervallen. Een verminderd akkoord daarentegen bestaat uit een kleine terts en een verminderde kwint, een droevig en zeer gespannen interval - verminderde akkoorden klinken dan ook erg gespannen en onheilspellend.
Namen van intervallen
Intervalnamen bestaan uit twee belangrijke eigenschappen: Het aantal en de "kwaliteit".
Intervalnummer
Intervallen in Westerse muziek zijn gebaseerd op de heptatonische schaal (toonladder met zeven stappen per octaaf, waarvan 5 hele toonstappen en 2 halve toonstappen. De namen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden van deze stappen (prima = "de eerste", secunda="de tweede", tertia "de derde", etc.).
| Stap van de schaal | Aanwijzing |
|---|---|
| 1 | Prime |
| 2 | Tweede |
| 3 | Derde |
| 4 | Vierde |
| 5 | Vijfde |
| 6 | Sexte |
| 7 | Septime |
| 8 | Octave |
| 9 | Geen |
| 10 | Tiende |
| 11 | Ontkalk |
| 12 | Duodecime |
| 13 | Tredecime |
| 14 | Quartdecime |
| 15 | Vijfde decimaal of dubbeloctaaf |
Bijvoorbeeld, "een kwart omhoog" betekent de overgang van de ene toon naar de drie posities hoger op de toonladder, altijd met verwijzing naar de respectieve toonladder als referentiesysteem.
Als voorbeeld: We zijn in de toonsoort C majeur en ik wil een kwint omhoog vanaf D. Om dit te doen, moet ik simpelweg 4 stappen omhoog gaan in de toonladder. Om dit te doen, moet ik gewoon 4 stappen omhoog gaan in de toonladder vanaf D, om uit te komen bij A.
Intervalkwaliteit
Afhankelijk van hoeveel halve tonen er in het verschil zitten tussen onze twee stappen van de toonladder, krijgt het interval een andere naam. De kwaliteit van een interval kan zuiver, groot, klein, overmatig of verminderd zijn.
Zuivere intervallen (of perfecte intervallen)
Deze intervallen worden zo genoemd omdat ze over het algemeen als perfect harmonisch worden ervaren, hoewel de kwart dat niet noodzakelijkerwijs is. Kleine, grote, vergrote en verminderde intervallen klinken daarentegen minder harmonieus.
Er zijn 4 intervallen die zuiver worden genoemd: De unisono, de reine kwart, de reine kwint en het octaaf. De unisono en het octaaf zijn altijd perfect, net als de meeste kwarten en kwinten. Perfecte kwarten hebben 5 halve tonen en perfecte kwinten 7 halve tonen.
Grote en kleine intervallen
Een majeurinterval is het grootste van twee mogelijke intervallen in een bepaalde toonaard. Majeur intervallen zijn de grote secunde, de grote terts, de grote sext en de grote septiem.
Een mineurinterval is het kleinste van twee mogelijke intervallen in een bepaalde toonsoort. Kleine intervallen zijn de kleine secunde, de kleine terts, de kleine sext en de kleine septiem.
Een tweede, derde, zesde of zevende is majeur als de hogere noot in de majeur toonladder van de lagere noot zit. Bijvoorbeeld: de terts tussen G en B is majeur omdat B in de G majeur toonladder zit.
Als we een groot interval een halve toon kleiner maken, wordt het interval klein. Daarom is de terts tussen G en B klein.
Overmatige en verminderde intervallen
Vergrote en verkleinde intervallen komen voor in diatonische toonladders wanneer een zuiver interval met een halve toon wordt verkleind of vergroot. Maar ze kunnen ook voorkomen als kleine of grote intervallen met een halve toon worden verlaagd of verhoogd - maar zulke intervallen komen van nature niet voor in de toonladder.
Voorbeeld: Een verminderde kwint (6 halve tonen) ontstaat als een perfecte kwint (7 halve tonen) met een halve toon wordt verminderd. Een verhoogde kwint (8 halve tonen) ontstaat als de perfecte kwint met een halve toon wordt verhoogd.
Frequentieverhoudingen
Een andere belangrijke eigenschap van intervallen is de frequentieverhouding. Dit beschrijft de verhouding van de werkelijke frequenties van de twee tonen ten opzichte van elkaar en is het resultaat van het delen van de hogere frequentie door de lagere.
Voorbeeld: de muzikale noot A4 heeft de frequentie 440 Hz, de noot D5 heeft de frequentie 587,33. Het interval tussen de twee noten is een perfecte kwart (5 halve tonen) en heeft de frequentieverhouding 587,33Hz/440 Hz = 4/3.
Hier kun je de exacte frequenties van alle muzieknoten vinden.
Tabel met alle intervalnamen
Getal en kwaliteit geven dan de volledige namen van alle muzikale intervallen:
| Naam interval | Halftoonafstand | Frequentieverhouding |
|---|---|---|
| Prime/Unisono | 0 | 1/1 |
| Kleine seconde | 1 | 16/15 |
| Grote tweede | 2 | 9/8 |
| Kleine terts | 3 | 6/5 |
| Grote terts | 4 | 5/4 |
| Perfecte vierde | 5 | 4/3 |
| Verminderde kwint/Tritonus | 6 | 45/32 |
| Perfecte vijfde | 7 | 3/2 |
| Kleine sext/vergrote kwint | 8 | 8/5 |
| Grote zesde | 9 | 5/3 |
| Kleine septiem | 10 | 9/5 |
| Grote Septime | 11 | 15/8 |
| Octave | 12 | 2/1 |
Natuurlijk zijn er muzikale intervallen voorbij het octaaf, maar die kunnen worden geconstrueerd door deze 12 intervallen bij elkaar op te tellen. De halve tonen en centen worden opgeteld, maar de frequentieverhoudingen worden vermenigvuldigd - zodat ze zich exponentieel gedragen.
| Interval | Frequentieverhouding |
|---|---|
| 1 octaaf | 2/1 |
| 2 octaven | 4/1 |
| 3 octaven | 8/1 |
Audiovoorbeelden
Hier vind je een audiovoorbeeld voor elk interval: één keer als melodisch interval (twee noten na elkaar) en één keer als harmonisch interval (twee noten tegelijk).
| Interval | Audiovoorbeeld voor melodisch interval | Audiovoorbeeld voor harmonisch interval |
|---|---|---|
| Kleine seconde | ||
| Grote tweede | ||
| Kleine terts | ||
| Grote terts | ||
| Perfecte vierde | ||
| Verminderde kwint/triton | ||
| Perfecte vijfde | ||
| Kleine sext/vergrote kwint | ||
| Grote zesde | ||
| Kleine septiem | ||
| Grote Septime | ||
| Octave |
Hoe bepaal ik een interval?
Bijna alle intervallen hebben een unieke naam, maar sommige hebben er meerdere (8 halve tonen kan een kleine sext of een kwint zijn) - hoe kom ik erachter welke naam juist is?
Eerst moet je uitzoeken in welke sleutel je zit. Zodra je dit weet, tel je vanaf de eerste van de twee noten (de eerste noot is 1, de tweede is 2, enz.) en ga je omhoog of omlaag in de toonladder totdat je bij de tweede noot bent.
Neem bijvoorbeeld de toonaard D majeur en de noten D en As. Om van D naar As te gaan, moet ik 5 stappen omhoog in de toonladder. Maar zelfs dan kom ik niet uit bij As, maar bij A. Ik moet dus nog een halve toon omhoog - dus we hebben een kwintvergroting (want kwint + halve toon).
Als de toon B zou zijn in plaats van Ais (in de praktijk is het dezelfde toon), omdat we bijvoorbeeld in Es majeur zitten, zouden we spreken van een kleine sext.
In de praktijk zijn een kleine sext en een kwint dus hetzelfde, maar harmonisch is er een verschil. Je moet altijd de toonaard kennen om de unieke naam te bepalen.
Welk effect hebben de verschillende intervallen?
Muzikale intervallen hebben verschillende emotionele effecten omdat ze elk hun eigen unieke geluid hebben.
- Eenstemmig: Dit interval geeft een gevoel van eenheid en zuiverheid, omdat beide tonen dezelfde toonhoogte hebben.
- Kleine seconde: Dit interval wordt vaak als dissonant en gespannen ervaren.
- Grote tweede: Een stabiel maar bewegend interval dat vaak in melodieën wordt gebruikt.
- Lagere terts: Dit interval is een belangrijk onderdeel van het kleurakkoord en wordt vaak geassocieerd met verdriet of melancholie.
- Belangrijke derde: Een essentiële component van het majeurakkoord, vaak geassocieerd met vrolijkheid of helderheid.
- Perfecte vierde: Een stabiel interval dat vaak wordt gebruikt in harmonieën.
- Tritoon: Het staat ook bekend als het "duivelsinterval" en wordt vaak ervaren als dissonant en rusteloos.
- Perfecte vijfde: Een zeer stabiel en aangenaam interval dat vaak wordt gebruikt in harmonieën.
- Kleine zesde: Een zacht en tamelijk zoet interval dat vaak wordt gebruikt in romantische muziek.
- Belangrijkste zesde: Vergelijkbaar met de kleine sext, maar heeft een iets helderder, optimistischer geluid.
- Kleine septiem: Het wordt vaak gezien als wat onrustig en dissonant, maar het is een belangrijke component van dominant septiem akkoorden.
- Grote septiem: Kan dissonant lijken, maar is een belangrijke component van majeur septiem akkoorden en jazz harmonieën.
- Octaaf: Net als de unisono geeft het octaaf een gevoel van eenheid en zuiverheid omdat beide noten dezelfde toonhoogte hebben maar in verschillende octaven liggen.
Om het effect te illustreren, nemen we twee intervallen die precies het tegenovergestelde effect hebben: de tritonus (dissonant en gespannen) en de perfecte kwint (harmonisch en ontspannen).
Het nummer Black Sabbath van de metalband Black Sabbath gebruikt het tritonusinterval in de gitaarriff, wat een zeer gespannen en angstaanjagende sfeer creëert - eigenlijk perfect voor donkere heavy metalmuziek.
Door de video te laden, accepteer je het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
In Twinkle Twinkle Little Star, daarentegen, vinden we een perfecte kwint als interval tussen de eerste en tweede "twinkle" - zoals je kunt zien lijkt dit interval veel vrolijker en meer ontspannen. Precies goed voor een kinderrijmpje!
Door de video te laden, accepteer je het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Componisten kiezen de intervallen van hun melodieën dus afhankelijk van de stemming of het effect dat ze willen creëren bij de luisteraar. Als ik een sombere, donkere stemming wil creëren, zijn kleine secundes of tritonen de juiste intervallen; maar als ik een vrolijk, motiverend lied wil componeren, zijn intervallen zoals de grote terts of de perfecte kwint het beste.
Dutch 
German 
English 
French 
Spanish 
Portuguese