Alles over sleutels en toevalligheden in de muziek

De toonaarden bepalen de harmonie van een lied en worden in de partituur weergegeven door accidentalen.

Om te weten welke noten je wel en niet kunt spelen als je met andere muzikanten speelt, is het belangrijk om de toonsoort van het stuk te kennen. Of wanneer je liedjes maakt en verschillende melodische instrumenten combineert. Want in elke toonaard zijn er noten die "goed" en "fout" klinken.

Als je muziek produceert, is het essentieel dat je een beetje verstand hebt van toonsoorten om de melodieën en akkoorden van je instrumenten te kunnen spelen. Als je bijvoorbeeld weet dat je een nummer in A mineur produceert, weet je meteen dat de akkoorden A mineur, D mineur en E mineur goed zullen klinken.

Het is echter niet altijd gemakkelijk te herkennen welke sleutel het is - tenzij je de partituren kunt lezen, in welk geval er regels zijn die je hier zult leren. Maar er zijn ook methoden om de toonaard van een liedje op het gehoor te bepalen.

Wat wordt bedoeld met sleutel?

De toonsoort van een lied bepaalt welke noten in de mineur- of major scale staan. Bijvoorbeeld: in de toonsoort C-groot zijn de noten van de toonladder C, D, E, F, G, A, B; in de toonsoort D-groot zijn dat D, E, F#, G, A, B, C#.

Toonaarden worden in partituren weergegeven met accidentalen - deze bepalen welke noten worden veranderd (gespeeld met # of b) om overeen te komen met de toonaard. Zoals je kunt zien, heeft de toonladder van C-majeur geen noten die worden veranderd door # of b, dus de toonaard heeft geen accidentalen.

In D-groot daarentegen is de F veranderd in een F# en de C in een C# - deze toonaard heeft dus 2 accidentalen, namelijk de F# en de C#.

De toonaard helpt je ook om te weten welke akkoorden in het stuk passen en welke stemming ze creëren. Er zijn regels in harmonieën over akkoordintervallen - de akkoordprogressie 1,4,5 is bijvoorbeeld erg populair in mineurtoonladders omdat het altijd mooi klinkt.

De toonaard van een muziekstuk bepalen

Als je de partituur van het lied voor je hebt, moet je helemaal aan het begin kijken om te zien welke accidentalen er gegeven zijn. Het kan # of b zijn, maar niet beide. Normaal gesproken kunnen maximaal 7 accidenten worden gegeven.

Met deze eenvoudige regel kunt u de sleutel bepalen aan de hand van het aantal # of b:

• Als er geen toevalligheden zijn, zitten we in C-groot.
• Voor toetsen met kruizen, neem het allerlaatste kruis en ga een halve toon omhoog vanaf die noot. Dan heb je de grondtoon van de majeur sleutel.
• In toonsoorten met bs is de voorlaatste b de grondtoon van de majeur. Als er maar één b is, ben je in F-groot.

Voor elke majeur toonladder is er een parallelle mineur toonladder. Dus het kan het een of het ander zijn. Dit precies bepalen is soms erg ingewikkeld en alleen mogelijk voor echte experts in muziektheorie.

Als vuistregel geldt echter dat 99% van alle liedjes begint met de grondtoon. Kijk dus naar de eerste noot - dat is de grondtoon van de majeur of mineur toonladder.

Je kunt vaak zien of het mineur- of majeurakkoorden zijn door te luisteren, want majeurakkoorden klinken vrolijk en mineurakkoorden klinken droevig. Als je het niet zeker weet, speel dan beide akkoorden op het MIDI keyboard of gitaar. Dan kun je horen welk akkoord beter klinkt en beter bij de toonsoort past.

Schikking van de toetsen in de kwintencirkel

De toetsen zijn gerangschikt in een cirkel in de bekende kwintencirkel. Daar kun je het aantal accidenten afstemmen op de corresponderende majeur toonaarden. De parallelle kleine toets kan worden gevonden door 3 halve tonen naar beneden te gaan vanaf de grondtoon van de grote toets (C groot/a klein; D groot/h klein; E groot/cis klein; etc.).

Toetsen zonder toevalligheden

Zonder accidentals is er alleen de sleutel C-groot en de parallelle sleutel Een kleine.

Toetsen met cross accidentals

• 1 kruis: F#→ G groot synthesizer of E minor
• 2 kruisingen: F#, C#→. D grote synthesizer of B mineur
• 3 kruisingen: F#, C#, G#→. Een belangrijke synthesizer of Fis mineur
• 4 kruisingen: F#, C#, G#, D#→. E-groot synthesizer of Cis mineur
• 5 kruisingen: F#, C#, G#, D#, A#→. B major synthesizer of Gis klein
• 6 kruisingen: F#, C#, G#, D#, A#, E#→. Fis majeur synthesizer of D flat minor
• 7 kruisingen: F#, C#, G#, D#, A#, E#, H#→. Cis groot synthesizer of Scherp klein

Sleutels met b-teken

• 1 b: Bb→ F-groot synthesizer of D mineur
• 2 b: Bb, Eb→ Bes groot synthesizer of G mineur
• 3 b: Bb, Eb, Ab→ Es groot synthesizer of C minor
• 4 b: Bb, Eb, Ab, Db→. A majeur synthesizer of F mineur
• 5 b: Bb, Eb, Ab, Db, Gb→. D flat major synthesizer of B mineur
• 6 b: Bb, Eb, Ab, Db, Gb, Cb→. G flat major synthesizer of Es mineur
• 7 b: Bb, Eb, Ab, Db, Gb, Cb, Fb→. Ces major synthesizer of As mineur

In het begin kan dit te veel voor je zijn, maar met de tijd zul je het uit je hoofd leren zonder het te willen. U kunt echter het volgende onthouden, zodat u altijd weet hoeveel toevalligheden bij welke toets horen:

• We weten dat C majeur en A mineur geen accidentalen hebben.
• Om het aantal kruisen van een majeur toonaard te weten te komen, ga je altijd een kwint omhoog (naar rechts in de kwintencirkel) en voeg je altijd een kruis toe. Hetzelfde geldt voor de mineur toonsoorten door een kwint omhoog te gaan vanaf de A.
• Om het aantal bs in een majeur toonaard te weten te komen, ga je een kwart omhoog vanaf C (één stap naar links op de kwintencirkel), wat overeenkomt met een kwint omlaag. Bij elke stap wordt een nieuwe b toegevoegd. Hetzelfde geldt weer voor de mineurstemming.

Wat zijn enharmonische toonaarden?

Er zijn enkele sleutels die theoretisch in deze lijst ontbreken. Waar zijn bijvoorbeeld Dis groot of A groot?

Deze toonaarden worden vertegenwoordigd door de enharmonische toonaarden Es-groot en Bes-groot. In de praktijk zijn het dezelfde noten, dus is het niet nodig om ze twee keer uit te voeren in de kwintencirkel.

In de muzieknotatie kan één en dezelfde noot in verschillende vormen worden weergegeven. Ik kan ook een Des schrijven als Cis of een F als Eis - dit zijn de enharmonische equivalenten.

Welke je moet kiezen is een kwestie van harmonieleer. Normaal gesproken is het echter ondubbelzinnig, want:

1. Om het aantal kruizen van Dis groot te bepalen, wordt de bovenstaande halve toon regel toegepast.
2. Dat betekent dat ik twee kruizen op de C zou moeten hebben om dan met de halve toon omhoog naar Dis te komen.
3. Dat kan natuurlijk, maar dat zou een totaal zijn van 9 accidentalen aan het begin van de partituur - voor de eenvoud is het beter om Es-groot te schrijven, waar slechts 3 b's nodig zijn.

Dus als je begint met dubbele kruizen en dubbele bs, weet je dat je beter in de andere richting van de kwintencirkel kunt gaan.

Het belang van sleutels voor de eigen producties

Als u al muziek produceert en componeert, maakt u bewust of onbewust gebruik van toonsoorten en intervallen. Uiteindelijk gaat het bij componeren om het gebruik van de verschillende intervallen binnen een toonaard om verschillende akkoordprogressies te maken.

Hier is men theoretisch vrij, maar er zijn intervallen die goed of slecht klinken, intervallen die eerder vrolijk of droevig klinken, of hoopvol of deprimerend, enzovoort. En er zijn terugkerende patronen - bepaalde akkoordintervallen die bijzonder goed vallen bij de luisteraar en daarom in veel nummers worden gebruikt.

Als je begint te componeren en geen ideeën meer hebt, kun je experimenteren met de volgende akkoordprogressies (intervallen). Elk nummer staat voor een noot of akkoord van een toonladder. Bijvoorbeeld, in F-groot F de I, B de IV en C de V.

I-IV-V: De Pop Classic (werken in majeur en mineur)

I-V-vi-IV: vol emotie en gevoelens (kleine letters zijn minder belangrijk)

I-IV-V-IV: Nog een popklassieker.

Meer populaire akkoordprogressies vind je in mijn artikel over muzikale cadensen.

Conclusie

Hoewel muziektheorie geen voorwaarde is voor goed muziek maken, is het altijd nuttig om de basistermen en -concepten te behandelen. Toonaarden en toonladders zijn vooral nuttig bij het musiceren met andere musici - ze vergemakkelijken de communicatie en maken improvisatie mogelijk.